Leonardo da Vinci (1452 - 1519) là hiện thân của tinh thần thời kỳ Phục Hưng Ý - một họa sĩ, nhà phát minh, kiến trúc sư và nhà giải phẫu học. Sinh tại Vinci, Tuscany, ông bắt đầu học nghệ thuật từ năm 15 tuổi dưới sự hướng dẫn của Andrea del Verrocchio. Ông nổi tiếng với các kiệt tác như Mona Lisa và The last Supper, đồng thời để lại hàng ngàn trang sổ tay chứa đựng các bản vẽ và ý tưởng vượt thời đại về máy bay, xe tăng và robot. Gần đây, nghiên cứu của học giả Carlo Vecce tiết lộ rằng mẹ của Leonardo có thể là một nô lệ Circassia được cha ông giải phóng, mở ra góc nhìn mới về nguồn gốc và cảm hứng của ông. Ngoài hội họa, Leonardo còn để lại hàng ngàn trang ghi chép về giải phẫu, cơ học, thiên văn và thiết kế máy móc, cho thấy tầm nhìn vượt thời đại của ông.
Biểu cảm khuôn mặt là chủ đề mà ông đam mê. Ông đã tiến hành các nghiên cứu giải phẫu tỉ mỉ để xác định những dây thần kinh tạo ra chúng. Những kiến thức này góp phần tạo ra nụ cười Mona Lisa nổi tiếng thế giới. Khuôn mặt nàng khiến người ta không thể đoán định nàng có đang cười hay không.
Mona Lisa 1503 - 1519
Mona Lisa được xem là một trong những kiệt tác nghệ thuật vĩ đại nhất của nhân loại. Dù vẫn còn nhiều tranh cãi xung quanh danh tính nhân vật (phổ biến nhất là Lisa Gherardini, vợ của thương nhân Florentine Francesco del Giocondo), điều không thể phủ nhận là: Leonardo không chỉ vẽ một chân dung - ông vẽ một tâm hồn.
Tác phẩm ra đời trong thời kỳ đỉnh cao của Phục hưng Ý, giai đoạn tôn vinh lý trí, khoa học, và cái đẹp nhân văn. Leonardo - người vừa là họa sĩ, kiến trúc sư, nhà giải phẫu, nhà triết học đã dồn hết tinh túy của nghệ thuật và khoa học vào tác phẩm này.
Nụ cười Mona Lisa không rõ ràng, điều này khiến nó trở thành một bí ẩn tâm lý, một “tương tác mở” với người xem. Cô ấy cười với bạn? Hay bạn tưởng tượng ra nụ cười đó? Leonardo đã khơi dậy sự liên tưởng chủ quan - một điều hoàn toàn mới mẻ trong nghệ thuật thời bấy giờ.
Cô là hình ảnh của nét nữ tính lý tưởng thời Phục hưng - trầm lặng, kín đáo, sâu sắc. Không trang sức cầu kỳ, không màu mè, chỉ có ánh mắt và nụ cười là vũ khí.
Mona Lisa không phải là một bức chân dung đơn thuần, đó là một câu đố thị giác và cảm xúc, một giao điểm của nghệ thuật, triết học và khoa học.
Leonardo da Vinci không chỉ vẽ một người phụ nữ, ông tạo ra một huyền thoại bất tử, một biểu tượng của nhân loại về sự thanh tao, nội tâm và cái đẹp không thể định nghĩa.
The Madonna of the Carnation - 1480
Tác phẩm thuộc giai đoạn đầu sự nghiệp của Leonardo da Vinci, khi ông còn chịu ảnh hưởng rõ rệt từ người thầy là Andrea del Verrocchio. Tuy nhiên, dù trong giai đoạn “học việc”, bức tranh đã hé lộ phong cách độc lập, nhạy cảm và sáng tạo của Leonardo trong cách xử lý ánh sáng, biểu cảm và bố cục.
Chủ đề: Một hình ảnh tôn giáo quen thuộc thời Phục hưng - Đức Mẹ Maria và Hài nhi Giêsu nhưng được thể hiện bằng tinh thần nhân văn cao độ. Hình ảnh không mang tính thần bí nặng nề mà gần gũi, đời thường, với sự kết nối cảm xúc rõ rệt giữa mẹ và con.
Đây là trung tâm biểu tượng của bức tranh. Trong thần học Kitô giáo, hoa cẩm chướng thường tượng trưng cho tình yêu thiêng liêng và sự hy sinh được cho là loài hoa mọc lên từ nơi Đức Mẹ rơi nước mắt khi Chúa bị đóng đinh.
Ở đây, Hài nhi chạm vào đóa hoa như một điềm báo định mệnh - đứa trẻ hồn nhiên đang với tay tới biểu tượng của cái chết thiêng liêng mà mình sẽ gánh chịu sau này.
Bức tranh vừa mang tính tôn giáo vừa rất gần gũi như một “thiên thần của mẹ” chạm đến trái tim người xem, không qua thần tích, mà bằng một ánh mắt dịu dàng và một bàn tay vươn về phía số phận.
Bức tranh mô tả khoảnh khắc Chúa Giêsu báo cho 12 tông đồ rằng có một người trong số họ sẽ phản bội Ngài - một trong những khoảnh khắc kịch tính và giàu cảm xúc nhất trong Tân Ước. Đây không phải là thời điểm của nghi thức Thánh Thể, mà là khoảnh khắc ngay sau lời tuyên bố gây chấn động của Chúa.
Leonardo được đặt hàng bởi Công tước Ludovico Sforza để trang trí tường phòng ăn tu viện - nơi các tu sĩ cũng dùng bữa, như một cách tưởng nhớ Bữa Tối Cuối Cùng.
The Last Supper không chỉ là một đỉnh cao của nghệ thuật Phục Hưng mà còn là một cách mạng trong hội họa tường thuật.
Leonardo không chỉ kể lại câu chuyện, mà còn diễn giải nó bằng tâm lý học trực quan, một bước đột phá dẫn tới nghệ thuật hiện đại.
The Last Supper là một bản giao hưởng cảm xúc trong hình khối, nơi Leonardo biến khoảnh khắc thần học thành một câu chuyện nhân văn, xúc động, gần gũi, và vượt thời gian. Nó không chỉ là một bức tranh tường, mà là một khoảnh khắc sống động bất tử, định hình lại cách chúng ta kể chuyện bằng hình ảnh suốt hơn 500 năm qua.